Miljarden en biljoenen, giga en tera

Hoe noem je duizend maal miljoen? In het Nederlands is dat miljard. In het Engels is dat billion. Dat is verwarrend. Hoe zouden we tot een eenduidig systeem kunnen komen?

Zijn alle culturen gelijkwaardig?

Zijn alle mensen gelijkwaardig? Zijn alle culturen gelijkwaardig? Er zijn mensen die beide vragen met ja beantwoorden. En geloof het of niet, volgens sommigen volgt de tweede uitspraak uit de eerste! Uit de norm dat alle mensen gelijkwaardig zijn volgt volgens sommigen dat alle culturen ook gelijkwaardig zijn. Dat kan natuurlijk niet kloppen, …

Achteruit schrijven

Waarom zou je een verhaal altijd van voor naar achter vertellen, met de tijd mee? Omdat het zich in de richting van de tijd heeft afgespeeld? En waarom zou dat een argument zijn? Bij een film is dat misschien een argument, maar een verhaal in zinnen en woorden kun je ook in andere volgordes vertellen; thematisch bijvoorbeeld, of achterstevoren: van het heden uit steeds verder terug in het verleden.

Ideeënwereld

Over de beperkingen van het denken. Mensen hebben ideeën. Over zichzelf en over de wereld. En allen houden hun eigen ideeën voor de waarheid. Maar in hoeverre stemmen ideeën overeen met de waarheid? En in hoeverre kun je dat wel of niet weten?

Evolutie van woorden en ideeën

In de evolutie van soorten is het reproductiesucces bepalend. Het succes qua reproductie wordt bepaald door overleving van individuen en door de voortplanting. Het een is zinloos zonder het ander. Het reproductiesucces is niet alleen afhankelijk van de eigenschappen die de leden van de soort hebben, maar die eigenschappen moet je in het licht zien van de concurrentie en van de omstandigheden. Deze twee principes van evolutie – concurrentie en omstandigheden – zijn ook van toepassing op andere zaken dan genen. Neem bijvoorbeeld woorden. Woorden worden gebruikt door mensen, die ze daarmee overdragen op andere mensen en op volgende generaties. Veel woorden blijven eeuwenlang in gebruik, sommige zelfs ongewijzigd, andere woorden raken na verloop van tijd in onbruik, ze sterven dus uit. Gesproken woorden hebben geen fysieke basis, je kunt ze niet aanwijzen. Woorden zijn interpretaties die wij maken van bepaalde fysieke patronen: geluidspatronen in het geval van gesproken woorden, lichtpatronen in het geval van geschreven woorden. Zo’n fysieke basis zoals genen die hebben is geen voorwaarde voor evolutie. Als we in staat zijn om een eenduidige interpretatie te geven van wat een woord is, dan zien we vervolgens dat de principes van evolutie op onze interpretaties van toepassing zijn.

Determinisme

Het determinisme van Laplace, ik herinner me dat de leraar Nederlands daarover vertelde. Het moet in de vijfde of zesde klas zijn geweest. Als gevolg van de werking van de natuurwetten, moet de toekomst vast liggen, zo was het inzicht van Laplace (1749-1843). En als reactie daarop werden mensen apathisch aan het einde van de negentiende eeuw. Als de toekomst al vastligt, dan heeft het geen enkele zin om te proberen die te veranderen, het fatalisme.