Hoe noem je duizend maal miljoen? In het Nederlands is dat miljard. In het Engels is dat billion. Dat is verwarrend. Hoe zouden we tot een eenduidig systeem kunnen komen?
Hoe is de naamgeving van grote getallen opgebouwd? Een 1 met 6 nullen is een miljoen. In het Nederlands is een 1 met 9 nullen een miljard. Met telkens drie nullen erbij krijg je het volgende rijtje: miljoen, miljard, biljoen, biljard, triljoen, triljard. Helaas is de logica in het Engels anders. Een 1 met 6 nullen is bij hen ook een million, maar wat wij miljard noemen, is bij hen billion. Bij hun is het rijtje: million, billion, trillion, en daarna komt verrassend: milliard, billiard, trilliard. Wat bij ons miljard is, is bij hun billion. Daarbij komt dat mensen nog wel weten wat een miljard is, maar daarboven moet iedereen nadenken. Om de verwarring niet groter te maken wordt er soms gesproken over duizend miljard. Bijvoorbeeld in: “Klimaatplan gaat 1000 miljard kosten.” Dan heb je het dus over een 1 met 12 nullen, biljoen in het Nederlands, trillion in het Engels.
Het behoeft natuurlijk geen betoog dat onze manier logischer is! In de Engelse volgorde wordt namelijk de logica verstoord. Eerst een rijtje million, billion, trillion en daarna terug naar de afgeleide vorm van million, namelijk milliard. Ons systeem is bovendien nog uit te breiden! Na triljoen en triljard, komt quadriljoen, quadriljard; daarna quintiljoen, quintiljard; allemaal getallen waar men in het Engels niet eens een woord voor heeft. In de wetenschap spreekt met eenvoudigweg over machten van tien, de wetenschappelijke notatie. Een biljoen is dan 10 tot de macht 12. Dan hoef je je niet af te vragen hoe je zo’n getal zou noemen. Maar in het spraakgebruik blijft er toch behoefte aan woorden voor grote getallen.
We zouden met de steeds verdergaande globalisering ervoor kunnen kiezen om de onlogische Engelse wijze ook in het Nederlands te gebruiken. Maar dat schept grote verwarring tussen oude en nieuwe teksten. En het zal ook niet lukken om de Engelstaligen over te halen om ons logischer systeem over te nemen. Wat wel zou kunnen, is een geheel nieuw systeem te gaan gebruiken, dat wel logisch is en omdat het nieuw is, geen verwarring kan veroorzaken tussen oude en nieuwe teksten. Dat nieuwe logische systeem zou dan in beide taalgebieden, Engels en Nederlands, ingevoerd moeten worden. Welnu, het aardige is dat zo’n systeem al bestaat! In de wetenschap kennen we voorvoegsels als hecto (voor 100) en kilo (voor 1000). Deze staan beschreven in het Internationale Stelsel van Eenheden, het SI-stelsel. Het systeem gaat verder met mega (miljoen) en verder. We kennen het systeem ook van de capaciteiten van computergeheugens: megabyte, gigabyte en terabyte. Een miljoen is mega. Als we nou zouden afspreken dat we in plaats van miljard (Engels: billion) in het vervolg giga zeggen en schrijven, dan is de verwarring weg. Giga is een 1 met 9 nullen. Daarna krijg je tera, een 1 met 12 nullen. Dus 1000 miljard, wat wij biljoen noemen, is 1 tera. Een krantenkop zou dan kunnen luiden: “Klimaatplan gaat tera euro kosten.”
De officiële voorvoegsels gaan tot een 1 met 24 nullen, dus hier kunnen we goed mee uit de voeten. Hier volgt een tabel met alle voorvoegsels vanaf mega.
10macht | Nederlands | Engels | Voorvoegsel | Symbool |
106 | miljoen | million | mega | M |
109 | miljard | billion | giga | G |
1012 | biljoen | trillion | tera | T |
1015 | biljard | milliard | peta | P |
1018 | triljoen | billiard | exa | E |
1021 | triljard | trilliard | zotta | Z |
1024 | quadriljoen | ? | yotta | Y |