Coronabeleid: verplichtingen i.p.v. verantwoordelijkheden

Ook een punt dat mij opvalt in de coronamaatregelen is het dwangmatige karakter van de meeste maatregelen. Men denkt de crisis te kunnen bezweren door een regelzucht die zijn weerga niet kent.

 
 

Eerst wordt de mensen angst aangejaagd over het dodelijke virus. Dit doet men bijvoorbeeld door dagelijks het aantal doden te rapporteren. Deze getallen worden niet in een context geplaatst, bijvoorbeeld de context van het gegeven dat er jaarlijks zo’n 6.000 mensen aan de griep overlijden. Er wordt heel duidelijk gestuurd op de suggestie dat we hier met iets heel gevaarlijks te maken hebben, waarvoor alles moet wijken. Dan vindt men kennelijk dat die angst nog niet genoeg is om het virus af te remmen en worden er regels afgekondigd, zoals de anderhalve meter en de maximale groepsgroottes. Die regels zijn dan zo streng, dat mensen die zich van geen kwaad bewust waren, ineens een forse boete en een strafblad hebben. Ik denk dat men de gecreëerde angst nodig dacht te hebben om draagvlak te creëren voor strenge maatregelen.

Er blijken veel nadelen te zitten aan regels. Ze zijn vaak niet logisch en worden daardoor als onrechtvaardig gevoeld. Denk bijvoorbeeld aan de studenten die op hun eigen balkon bekeurd werden, omdat ze daar met hun eigen huisgenoten zaten. Ook een nadeel van regels is, dat je mensen hun verantwoordelijkheid ontneemt. Als iemand zich aan de regels houdt, dan kun je hem niets verwijten als het misloopt. En aan de andere kant houden mensen vast aan regels in situaties waarin dat voor wat betreft de besmettingskans geen nut heeft en lokken daarmee irritaties uit bij mensen die last hebben van die regels. Regels is bureaucratie. Denk aan bejaarden die thuis moeten blijven, terwijl er in de buitenlucht geen of nauwelijks geen besmettingen voorkomen. Niet het thuis blijven is nuttig, maar het ontwijken van al te veel mensen is nuttig. Door de invoering van regels, doen mensen dus dingen die niet nuttig zijn.

Het is ook wat vreemd dat de risico’s persoonlijk helemaal niet zo groot zijn, denk aan het omarmen van de schoonmoeder van Grapperhaus, maar dat ondanks de lage risico’s de overheid ons moet dwingen tot allerlei gedrag, bijvoorbeeld geen handen schudden, omdat het anders op het totale landelijke niveau uit de hand loopt. Dus als ik het risico wil nemen om iemand een knuffel te geven, dan mag dat niet van de overheid, omdat ik – niet mijzelf – maar het landsbelang schaad.

Ik denk dat er een heleboel maatregelen mogelijk zijn zonder dit dwangmatige karakter en met een verwijzing naar punt 1: zoek nou eens uit welke maatregelen wel en niet werken. Een maatregel als het verbieden van grote bijeenkomsten (superspread events) grijpt bijvoorbeeld minder ingrijpend in het persoonlijke leven van mensen in. De maatregelen over het aantal mensen dat je thuis mag ontvangen, gaan daarentegen weer veel te ver. Het is gewoon griezelig als je de burgemeesters die de voorzitters zijn van de veiligheidsregio’s, hoort zeggen dat ze graag meer middelen zouden hebben om ook achter de voordeur te kunnen handhaven. In zo’n land wil je toch niet wonen? Maatregelen om de ventilatie van gebouwen te verbeteren grijpen zelfs helemaal niet in in het persoonlijke leven.

Veel coronamaatregelen die we van het kabinet horen, duwen het land een stukje in de richting van een dictatuur. Dat lijkt voor veel mensen overdreven, maar: controle achter de voordeur, beperken of verbieden van sommige sociale contacten, aansporingen om je buren te verklikken, aantasten van grondrechten; dat zijn allemaal zaken die dictatoriaal aandoen. Men heeft zelf overwogen om de verkiezingen van maart 2021 op te schuiven, wat volgens mij grondwettelijk helemaal niet mogelijk is. Neem nou algemene maatregelen, licht de mensen eerlijk voor en gun mensen de verantwoordelijkheid om zelf te bepalen hoe ze hun leven willen leiden.