Waarom ben ik niet religieus?

Mijn bezwaren tegen religie zijn tweeledig: rationeel en emotioneel.

Allereerst heb ik rationele bezwaren, ik vind het bestaan van een god een naïef idee. In mijn studietijd heb ik hier veel over gediscussiëerd. Ik verwachtte dat je elkaar met argumenten zou kunnen overtuigen, dus dat als je maar lang genoeg praat één van beide partijen om zou gaan en je het met elkaar eens zou worden. We hebben in een groep een jaar lang gepraat en het verbaasde mij dat dat nooit gebeurde. De gelovigen bleven met tegenargumenten komen. Dit wordt heel mooi verwoord in het verhaal van de onzichtbare tuinman (John Wisdom, 1944). Hierin wordt eigenlijk een psychologisch proces beschreven, waarin de gelovige steeds weer argumenten verzint om te kunnen blijven geloven. Ik begrijp dat niet. Ik zou me nog voor kunnen stellen dat het goed voelt om een geloof te hebben, maar hoe kan dat zo ver gaan dat je niet meer rationeel bent? Dan houd je jezelf toch voor de gek? Ik geloof niet in een god omdat ik mezelf niet voor de gek kan houden. Ook al zou je kunnen bewijzen dat een mens zich beter voelt wanneer hij gelooft, dan zou ik het nog niet kunnen. Gewoon omdat het niet klopt. Overigens bestaan er zowel onder atheïsten als onder gelovigen mensen die over deze dingen nadenken en mensen die dat niet doen. De mensen met wie ik discussiëerde behoorden duidelijk tot de groep die er over nadenkt. Ik kan me voorstellen dat je in God gelooft als je opgroeit in een omgeving waarin nooit iets anders verteld wordt, maar het wordt al moeilijker als je weet dat er ook mensen bestaan die dat niet geloven. En als je dan geen behoefte hebt om erover na te denken, dan begrijp ik dat ook nog. Maar er over nadenken en de foute conclusie trekken, dat vind ik moeilijk te begrijpen. En denk niet dat ik hun argumenten niet ken. Ik weet inmiddels genoeg van de Bijbel om me in een discussie als gelovig Christen voor te doen, ik denk dat ik niet door de mand zou vallen. In de genoemde discussiegroep hebben we ook de onzichtbare tuinman besproken. Ze begrepen het argument, maar konden niet geloven dat er helemaal niets is.

Het tweede deel van mijn bezwaren is gevoelsmatig. Ik vind religies benauwend met hun geboden en verboden. Waarom moeten bepaalde dingen gedaan worden als ze geen praktisch nut hebben? Iedere religie heeft rituelen waaraan de gelovigen zich niet kunnen onttrekken. Daar heb ik helemaal geen zin in. Gelovigen zullen ongetwijfeld zeggen dat ze het vrijwillig doen en dat je er graag aan mee zou doen als je het geloof gevonden heb, maar ik zie het als verplichting. En waarom moeten bepaalde dingen verboden zijn? Ik maak liever zelf uit wat ik wel of niet doe. Dingen die bij wet verboden zijn, zijn over het algemeen dingen waarmee je anderen schade berokkend. In de loop van de tijd wordt de wet dan ook aangepast aan nieuwe inzichten of omstandigheden. Bij religieuze verboden ligt dat anders, die zijn bedoeld om je leven “goed” te leiden, waarbij “goed” niet ter discussie gesteld kan worden. Die heiligheid van het niet ter discussie kunnen stellen staat mij tegen. Dat heet taboe. Ik wil mijn gevoel volgen, niet bepaalde regels die door anderen gemaakt zijn. In de omgang met Christenen voel ik dat beperkende sfeertje ook. Ik kan het heel gezellig met ze hebben, maar ik heb toch altijd een beetje het gevoel dat ik op mijn woorden moet letten. Bij ieder grapje dat ik maak, moet ik inschatten of het niet te ver gaat. In niet-religieuze gezelschappen heb ik toch meer het idee dat ik mezelf kan zijn, dat ik kan zeggen wat ik wil. Een verschijnsel dat ook in deze categorie thuis hoort is het wegbliepen van scheldwoorden en schuttingtaal in (vooral Amerikaanse) televisieprogramma’s. Irritant is dat! Het argument voor dat wegbliepen is dat sommige mensen het vervelend vinden om die woorden te horen (en die mensen zijn natuurlijk vooral gelovigen), maar ik vind het vervelend om steeds die blieps te horen in plaats van wat er gezegd wordt. Waarom moet er met hun meer rekening gehouden worden dan met mij? Beperkend, benauwend, vervelend.