Verbied het bijzonder onderwijs

In 1901 werd de leerplicht ingevoerd. Toen pas, dat verbaasde mij. Mijn overgrootvader heeft mij een hoop verteld over hoe het er vroeger bij hun op school aan toe ging. Dat was in de jaren 1890. Dus voor er een leerplicht was, gingen de meeste kinderen al naar school. Toen de leerplicht werd ingevoerd ontstond er een roep om ander dan openbaar onderwijs. Christelijke ouders wilden graag dat hun kinderen op school dezelfde waarden meekregen als thuis, dus dat ze op school in dezelfde “cultuur” leefden die de ouders wilden uitdragen.
Dat was zelfs toen al een benepen idee! Waarom die angst om bij kinderen van een andere kerk, of zelfs kinderen van “anders denkenden” in de klas te zitten? Bang dat de kinderen verkeerde ideeën krijgen? Hoe kleingeestig kun je zijn?
Je gaat naar school om dingen te leren die je in de maatschappij nodig hebt. Chargerend gezegd: je gaat naar school om te leren lezen en rekenen. Niet voor andere dingen. Religie kun je prima thuis en in de kerk (of op de zondagsschool) beoefenen. Vrijheid van godsdienst is een belangrijke verworvenheid, maar niet op school.

In mijn geboortedorp werd in de jaren ’30 een rooms-katholieke school gesticht. Voor die tijd zaten alle kinderen op de dorpsschool. In feite werd het dorp dus wat de kinderen betreft in tweeën gesplitst. Al snel kwam er toen ook een christelijke school bij.
Je creëert daarmee dus groepen in de samenleving. Groepsdenken is ongewenst, het leidt juist niet tot begrip voor anderen, terwijl begrip voor elkaar juist is wat we willen. Kinderen van verschillende groepen gaan elkaar als anders zien, gaan elkaar soms uitjouwen. Meestal onschuldig, maar het zou toch gezelliger zijn als we allemaal één groep zouden zijn.

Toen ik in Leidsche Rijn (Utrecht) ging wonen, werden daar drie scholen gesticht: een openbare, een rooms-katholieke en een christelijke. Belachelijk! Er zijn nauwelijks nog mensen die naar de kerk gaan, dus het is ongegrond om tweederde van de scholen op basis van een godsdienst te stichten. Volgens de regels moesten de scholen in een nieuwe wijk een afspiegeling zijn van de scholen in de bestaande wijken, vandaar deze verdeling. Maar de schoolindeling in de bestaande wijken is natuurlijk historisch gegroeid en al lang niet meer een afspiegeling van de bevolking!
Wel gaan er kinderen naar die scholen. In het algemeen is het zo, dat scholen in het bijzonder onderwijs meer geld hebben te besteden dan openbare scholen. Daar zou natuurlijk eens wat aan gedaan moeten worden. Het is in veel gemeenten zo, dat de christelijke scholen beter bekend staan dan de openbare en dat is voor de meeste ouders, voor zover ik heb gehoord, de belangrijkste reden om voor een christelijke school te kiezen. De bijbehorende levensovertuiging, die ze vaak niet eens delen, nemen ze dan op de koop toe. De rechtvaardiging voor bijzonder onderwijs, zo die er al is, is dus zeer mager.
Daar komt in de grote steden nog bij dat alle kinderen met taalachterstanden en cultuurproblemen naar openbare scholen gaan, waardoor de openbare scholen op een vervelende achterstand worden gezet en ouders van goede leerlingen nog meer de neiging hebben om hun kinderen maar niet naar een openbare school te sturen.

Ik juich particuliere initiatieven toe, mensen mogen hun eigen scholen stichten, maar het doel van onderwijs moet daarbij niet uit het oog worden verloren, namelijk leren lezen en rekenen. Ook niet-overheidsscholen moeten daarom gebaseerd zijn op onderwijskundige principes. Alle andere beginselen zijn voor een school uit den boze.

Voorbeelden van scholen op basis van onderwijskundige principes zijn Montessori, Iederwijs en de Steve Jobs-school. Alleen een principe (beginsel) is niet voldoende, uiteraard moeten alle scholen ook aan de eisen van de onderwijsinspectie voldoen.

Overigens ben er niet op tegen dat er op een basisschool aandacht aan religie wordt besteed. Het is nuttig om het een en ander over religie te weten. En ook hierin is het beter als je kinderen van verschillende geloven niet gescheiden houdt.

Voor mij is het duidelijk: bijzonder onderwijs creëert groepen in de samenleving, is dus desintegrerend. Dat is maatschappijlijk ongewenst en daarom moet bijzonder onderwijs, zoals katholieke en christelijke scholen, verboden worden.

 

P.S.: Het is mij bekend dat het recht op bijzonder onderwijs in de grondwet verankerd is, maar dat maakt het niet minder fout. Er zal een tweederde meerderheid in de tweede en eerste kamer nodig zijn om het recht op bijzonder onderwijs af te schaffen en vervolgens een verbod in te voeren.